ارزیابی و درمان اوتیسم
اوتیسم، ارزیابی و درمان اوتیسم
انواع اختلال اتیستیک:
نوع اول کودک علایم اختلال را در مدت کوتاهی بعد از تولد نشان می دهد و نشانه های آن شامل فقدان واکنش های قابل پیش بینی نسبت به در آغوش گرفتن، لبخند زدن و ارتباط چشمی ضعیف می باشد.
نوع دوم: کودک اتیستک تا سنین ۳-۲ سالگی طبیعی به نظر می رشد و سپس مهارت های قبلی خود را از دست می دهد و پسرفت می کند.
بیماری های جسمی خردسالان مبتلا به اختلال اتیستیک
نشانه های گوارش شایع در این کودکان عبارت اند از آروغ زدن مفرط، یبوست و اسهال متناوب است. میزان بروز تشنج همراه با تب در این کودکان بیشتر است.
نقص کودکان اتیستیک در تعاملات اجتماعی:
زل زدن به دیگران- برگرداندن سر به طرف دیگران- چنگ زدن با انگشتان و لبخند زدن به دیگران- تماس چشمی ضعیف
کودکان اتیسم قادر به تمیز افراد خانواده نیستند و از ماندن در محیطی بیگانه احساس اضطراب جدایی نمی کنند. هم چنین برخی از کودکان اتیسم دیگر پژواک کلام داشته اند و آنچه را که می شنوند تکرار می کنند و یا از عبارت قالبی و کلیشه ای بی ارتباط با موضوع استفاده می کنند. افکارهای کلیشه ای ممکن است هر یک از حواس فرد اتیستیک را دچار اختلال کند.
مانند
بینایی: که پلک زدن مکرر- خیره شدن به نور یا هر چیز دیگر- حرکت دادن دست ها در جلوی چشم ها- کشیدن پلک- و از فاصله ی بسیار نزدک به اشیاء نیز نگاه کردن را شامل می شود.
شنوایی:
ایجاد صدا با ضربه زدن به گوش- صدا در آوردن با انگشت- صدا در آوردن از طریق حنجره- نزدیک شدن گوش- منبع ایجاد صدا- زدن اشیاء به گوش.
لمس:
مانند پوست- خراشیدن پوست با دست یا اشیا- تحریک کردن پوست با هر چیز دیگری.
تعامل:
حرکت دادن بدن به سمت جلو و عقب یا به پهلوها- دور خود چرخیدن- روی پنجه پا راه رفتن- حرکت مشابه بال زدن در دست ها
مزه:
در دهان بردن دست ها اشیا و قسمت هایی از بدن- لیسیدن اشیا- تحریک زبان و اطراف دهان بوسیله اشیا یا انگشت
«بویایی» بو کردن مکرر اشیا- بو کردن افراد- مالیدن دماغ و با صدای بلند و مکرر از طریق دماغ نفس کشیدن.
مشکلات حسی کودکان اتیستیک:
حساسیت بیش از اندازه طبیعی اتیسم ها به محرک ها که منجر به رفتارهایی مثل اجتناب و دوری از لمس یا در آغوش گرفتن- مخالفت با انجام موارد مرتبط به بهداشت فردی (حمام کردن، ناخن گرفتن- شانه زدن مو و شستن صورت) پرهیز و دوری از برخی اسباب های متحرک مانند اسباب بازی سفت و تیز- شن و ماسه و نظایر آن می باشد.
در یکپارچگی حسی تمرکز عمده بر سه حس لمسی- سیتوبولار و حسی عمق است.
بد عملکردی سیستم لمسی به صورت اجتناب از لمس شدن- اجتناب از خوردن غذاهای خاص و یا اجتناب از کثیف شدن دست ها در فعالیت هایی نظیر چسباندن- نقاشی با انگشت- گل بازی و پوشیدن لباس های خاص دیده می شود.
سیستم تعاملی یا سیتوبولار حساسیت بیش از اندازه داشته است. این کودکان در بالا رفتن و پایین آمدن از پله و ارتفاعات- چهار دست و پا راه رفتن معمولی مشکل دارند و به عبارتی دست و پا چلفتی به نظر می آیند.
از پوشیدن لباس های زبر و خشن و سنگین به کودک خودداری نماییم. درجه حرارت اتاق معتدل و خیلی گرم نباشد. از لیف و حوله ی ملایم برای شستشوی کودک استفاده شود. هم چنین از برس و شانه ی نرم و فشار آب کم و دمای مناسب کودک را حمام کنید.
تماس چشمی کودک را می توان بوسیله ی کف زدن نزدیک چشم و یا تمرکز بر روی ادوات موسیقی ایجاد کرد. وسایل موسیقی ابزار عملی در فعال کردن کودک می باشند، کودکان از طریق زدن روی آنها، چرخاندن انگشت به دور آنها، بو کردن آنها و حتی لیسیدن و گذاشتن لب ها بر روی وسایل در حال برقراری نوعی ارتباط هستند.
ماساژ ترابی:
برای کودکان اتیستیک ایجاد آرامش، افزایش توجه، تمرکز، کمک به تولید گفتار هدفمند، کاهش اکولالیا، کاهش آوازهای بی هدف و جیغ و داد به ارمغان می اورد.
کاربرد آموزش چند رسانه ای در حیطه ی مهارت های اجتماعی دانش آموزان اتیسم:
آموزش چند رسانه ای با فراهم کردن فرصت های مناسب یادگیری، کاربران را به تعامل دعوت میکند. یادگیرندگان می توانند در زمان و مکان مناسب و بر اساس سرعت یادگیری خود را چند رسانه ای نسبت به اشکال دیگر آموزش، انعطاف پذیری در عرصه ی اطلاعات و دست یابی سریع آن فراهم کردن بازخورد است. هدف اصلی از به کارگیری چند رسانه ای این است که به یادگیرندگان کمک می کند دانش آموزان اتیسم می توانند با چند رسانه ای سلسله مراتب یادگیری را دنبال کرده و بدون آنکه خسته شوند امکان مرور اطلاعات قبلی وجود داشته باشد. فن آوری کمکی ابزارهایی هستند که به دانش اموزان دارای نیازهای ویژه برای رسیدن به عملکرد بهتر و استقلال آنها در اجتماع، مدرسه و خانه کمک می کند.
باقی ماندن بازتاب‌های اولیّه و مشکلات حرکتی و یادگیری ناشی از آن در کودکان
تعریف بازتاب‌های اولیه
بازتاب‌های اولّیّه بازتاب‌هایی هستند که ناشی از فعّالیّت دستگاه عصبی مرکزی است که در نوزدان بهنجار و طبیعی در پاسخ به محرک‌های خاصّی ظاهر می‌شوند امّا در بزرگسالان از نظر عصب‌شناسی سالم در پاسخ به محرک‌های خاص ظاهر نمی‌شود.
مهم‌ترین بازتاب‌های اولیّه:
* بازتاب‌های غیرقرینه‌ای تونیک گردن
* بازتاب قرینه‌ای تونیک گردن
* بازتاب گالانت
* بازتاب تونیک لابیرنتی
* بازتاب مورو
اگر بازتاب‌های اولیه باقی بمانند چه اتفاقی می‌افتد؟
بازتاب‌های اولیه در طی زندگی درون رحمی رشد میکند و باید به طور کامل هنگام تولد ظاهر شوند. آنها در طی ۶ تا ۱۲ ماه پس از زندگی برون رحمی توسط مراکز‌های عالی‌تر مغز بازداری می‌شوند. عدم بازداری آنها می‌تواند در رشد مهارت‌های پیچیده‌تر اختلال ایجاد کند و مشکلاتی را موجب شود. در این حالت:
* حرکات بازتابی اولیه ادامه می‌یابد.
* بازتاب‌های وضعیتی نمی‌توانند به طور کامل رشد کنند.
* مشکلات حرکتی و جسمی و به تبع آن مشکلات در یادگیری مهارت‌های تحصیلی و مدرسه‌ای ایجاد کند.
* قسمت‌هایی از مغز که برای یادگیری، رفتار و اجتماعی شدن در بزرگسالی لازم است، نمی‌توانند به طور کامل بالغ شوند که منجر به مشکلاتی در این حوزه از زندگی کودکان می‌شود.
* کودک به جبران بازتاب‌های اوّلیّه و عدم رشد کامل بازتاب‌های وضعیتی می‌پردازد.
کودکان و بزرگسالان روش‌های متنوع و زیادی را هنگام حضور بازتاب‌های اوّلیّه به عنوان راهکار مقابله‌ای به کار می‌گیرند. بعضی از روش‌هایی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل:
* گوشه‌گیری اجتماعی
* پرهیز از یادگیری
* پرهیز از ورزش کردن
* نشستن به شیوه‌ای غیرمعمول
* خوردن به شیوه‌ی غیرمعمول
* گرفتن مداد یا خودکار به شیوه‌ای غیرمعمول
* نوشتن در گوشه‌های صفحه
چگونه می‌توان یک کودک دارای بازتاب را تشخیص داد؟
* بیش از حد تکانشی عمل میکند.
* دوستی ندارد و با کودکان کم‌سن‌تر از خود بازی میکند.
* هنگام بازی فوتبال در جایش خشک می‌شود و به حریف اجازه می‌دهد که توپ را از او بگیرد.
* دوربین است.
* دچار مشکلاتی در گرفتن اشیاء است.
* هیجانات ناپایدار دارد.
* ناپختگی هیجانی و اجتماعی دارد.
* مضطرب است.
- نمی‌تواند برای تمرکز بر یک چیز بخصوص، محرک‌های محیطی را از خود دور کند…